โครงการอนุรักษ์พันธุ์กล้วยไม้รองเท้านารีอินทนนท์ตามพระราชดำริในพื้นที่ภาคเหนือ(ขุนยวม)อำเภอขุนยวม จังหวัดแม่ฮ่องสอน
….
“…ให้พิจารณาหาหนทางในการอนุรักษ์กล้วยไม้รองเท้านารีซึ่งเป็นกล้วยไม้ที่หายากในปัจจุบันเนื่องจากถูกลักลอบเก็บ ออกจากป่า ส่งไปจำหน่ายยังต่างประเทศจนกระทั่งปัจจุบันนี้กล้วยไม้รองเท้านารี ใกล้สูญพันธุ์ไปจากแผ่นดินไทยแล้ว…”
พระราชกระแสรับสั่งของสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ
กับพลโทยิ่งยส โชติพิมาย แม่ทัพภาคที่ ๓ เมื่อเดือนมีนาคม พ.ศ.๒๕๓๖
ปัจจุบัน “กล้วยไม้รองเท้านารี” ถือว่าเป็นมรดกทางธรรมชาติที่มีอยู่ในประเทศไทย ที่มีราคาแพงและหายาก เพื่อสนองพระราชเสาวนีย์สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ทางกองทัพภาคที่ 3 ได้เข้ามาดำเนินการสำรวจแหล่งกำเนิดกล้วยไม้รองเท้านารีในพื้นที่ ๑๗ จังหวัดภาคเหนือ พบว่าบริเวณดอยแม่สุริน ตำบลแม่อูคอ จังหวัดแม่ฮ่องสอน เป็นพื้นที่หนึ่งซึ่งยังมีกล้วยไม้รองเท้านารีสายพันธุ์อินทนนท์อยู่ในแหล่งธรรมชาติ จึงเริ่มดำเนินการโครงการในปีงบประมาณ ๒๕๓๖ โดยกรมทหารราบที่ ๗ ร่วมกับมณฑลทหารบกที่ ๓๓ โดยมีวัตถุประสงค์ของโครงการอนุรักษ์พันธุ์กล้วยไม้รองเท้านารีอินทนนท์ตามพระราชดำริในพื้นที่ภาคเหนือ ดังนี้
๑. การสืบขยายสายพันธุ์เพื่อเพิ่มปริมาณกล้วยไม้รองเท้านารีอินทนนท์และพืชพันธุ์ไม้พื้นเมืองอื่นๆ
๒. งานศิลปาชีพการทอผ้าพื้นเมืองและการเพาะเลี้ยงกล้วยไม้เชิงธุรกิจ
๓. งานพัฒนาคุณภาพชีวิตราษฎรในพื้นที่โครงการ
๔. งานการประชาสัมพันธ์ โครงการได้ดำเนินการรวบรวมพันธุ์กล้วยไม้รองเท้านารีสายพันธุ์อินทนนท์ เพื่อทำการขยายพันธุ์เพิ่มโดยความร่วมมือของมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ในขั้นตอนการเพาะเมล็ดในสภาพที่ปลอดเชื้อ การย้ายต้นกล้าออกปลูกในโรงเรือน การอนุบาลต้นกล้าจนมีขนาดใหญ่แล้วย้ายไปปลูกในสภาพโรงเรือนและในสภาพป่าธรรมชาติ เพื่อการอนุรักษ์พันธุกรรม
วันที่ 18 มกราคม 2536 สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถเสด็จพระราชดำเนินทอดพระเนตรกล้วยไม้รองเท้านารีอินทนนท์ในแหล่งกำเนิด บริเวณดอยแม่สุริน ต.แม่อูคอ อ.ขุนยวม จ.แม่ฮ่องสอน
วันที่ 10 กุมภาพันธ์ 2538 สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ เสด็จทอดพระเนตรที่ตั้งโครงการฯและทรงผสมเกสรกล้วยไม้รองเท้านารีอินทนนท์ ในปีงบประมาณ ๒๕๔๗ กองทัพภาคที่๓ ได้มอบโอนหน้าที่ให้สำนักบริหารจัดการในพื้นที่ป่าอนุรักษ์ ๑๗ (เดิม) และได้มอบหมายให้หน่วยอนุรักษ์และจัดการต้นน้ำแม่สะมาด อำเภอเมือง อำเภอขุนยวม จังหวัดแม่ฮ่องสอน สำนักอนุรักษ์และจัดการต้นน้ำ กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช เพื่อดำเนินการโครงการอนุรักษ์พันธุ์กล้วยไม้รองเท้านารีอินทนนท์ตามพระราชดำริในพื้นที่ภาคเหนือ (ขุนยวม) อำเภอขุนยวม จังหวัดแม่ฮ่องสอนโดยมีวัตถุประสงค์
๑. เพื่ออนุรักษ์สายพันธุ์กล้วยไม้รองเท้านารี อินทนนท์และแหล่งกำเนิดพันธุกรรม
๒. เพื่อรวบรวมและขยายพันธุ์กล้วยไม้ป่าในพื้นที่เพื่อการศึกษาและการท่องเที่ยว
๓. เพื่อสร้างจิตสำนึกและให้ประชาชนมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์พันธุ์กล้วยไม้ รองเท้านารีอินทนนท์และกล้วยไม้ป่าตลอดจนพัฒนาให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวโดยชุมชนมีส่วนร่วม
ด้วยพระมหากรุณาธิคุณของสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ในการอนุรักษ์พันธุ์กล้วยไม้รองเท้านารีอินทนนท์ในพื้นที่ดอยแม่สุริน ก่อให้เกิดความรัก หวงแหนในทรัพยากรที่เป็นสมบัติ อันล้ำค่าในป่าที่มีความอุดมสมบูรณ์ เป็นแหล่งต้นน้ำลำธารที่สำคัญต่อการเอื้ออำนวยประโยชน์แก่ชุมชนที่อาศัยอยู่ในพื้นที่ต้นน้ำและปลายน้ำ เป็นที่อยู่อาศัยของสัตว์ป่านานาชนิด และเป็นแหล่งพันธุกรรมของพรรณพืชหลากหลายชนิด โดยเฉพาะเป็นแหล่งกำเนิดกล้วยไม้รองเท้านารีอินทนนท์ ซึ่งเป็นกล้วยไม้ที่สวยงาม หายากและผลิดอกปีละครั้ง ทางโครงการได้ให้ชาวบ้านที่อยู่ในพื้นที่ได้เข้ามามีส่วนร่วมในการอนุรักษ์และขยายพันธุ์กล้วยไม้ โดยให้ช่วยกันนำไปปลูกเลี้ยงและนำกลับคืนสู่ป่าดังเดิม และมีการขยายพันธุ์ไปยังพื้นที่ป่าส่วนอื่นๆส่งผลทำให้เกิดการส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ และเป็นที่ดึงดูดใจของนักท่องเที่ยวที่เข้ามาสัมผัสความสวยงามความหลากหลายทายทางชีวภาพของธรรมชาติ ส่งผลให้ราษฎรในพื้นที่มีรายได้เพิ่มขึ้น
สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ทรงมีพระมหากรุณาธิคุณเป็นล้นพ้นอย่างหาที่เปรียบมิได้ต่อทรัพยากรป่าไม้ สัตว์ป่าและพรรณพืช อันเป็นสมบัติทางธรรมชาติที่ล้ำค่าของประเทศไทย ทรงมีพระราชปณิธานอย่างแน่วแน่ที่จะให้คนไทยทุกคนได้รับรู้และตระหนักถึงความสำคัญ คุณค่า ความงาม ของทรัพยากรธรรมชาติเหล่านี้ และได้มีส่วนร่วมกันในการอนุรักษ์พันธุ์พืชของไทยทุกชนิด โดยเฉพาะกล้วยไม้ป่าที่หายากและใกล้สูญพันธุ์ของไทย ที่มีความหลากหลายและความงามอย่างโดดเด่น เพื่อให้คงอยู่สำหรับอนุชนรุ่นหลังที่จะได้เห็น ชื่นชมและได้รู้จักกันสืบต่อไป และให้เป็นมรดกทางธรรมชาติอันล้ำค่าของประเทศตราบนานเท่านาน
ขอบเขตโครงการ
นายยุทธพงษ์ ศรีคำยอด
หัวหน้าโครงการอนุรักษ์พันธุ์กล้วยไม้รองเท้านารีอินทนนท์ตามพระราชดำริในพื้นที่ภาคเหนือ(ขุนยวม)อำเภอขุนยวม
จังหวัดแม่ฮ่องสอน